Tebbet
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 5 âyettir. İsmini, birinci âyetteki
“kurudu/kurusun” mânasındaki تَبَّتْ
(tebbet) kelimesinden alır. Ayrıca اَلْمَسَدُ
(Mesed), لَهَبٌ (Leheb), اَبُو لَهَبٍ (Ebû Leheb) isimleriyle de anılır. Mushaf
tertîbine göre 111, iniş sırasına göre ise 6. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yüz on birinci, iniş sırasına göre altıncı sûredir. Mekke döneminde Fâtiha sûresinden sonra, Tekvîr sûresinden önce inmiştir. Rivayete göre Allah Teâlâ kendisine yakınlarını uyarıp İslâm’a çağırmasını emredince (bk. Şuarâ 26/214) Hz. Peygamber Safâ tepesine çıkmış, orada bulunan Kureyş kabilesi mensuplarını yanına çağırarak onlara İslâm’ı tebliğ etmiş; ancak Resûlullah’ın amcası Ebû Leheb bu olaya kızarak, “Kuruyup yok olasıca! Bizi bunun için mi çağırdın?” demesi üzerine bu sûre inmiştir (bk. Buhârî, “Tefsîr”, 111; Taberî, XXX, 217-218).
Konusu
Sûre,
öncelikle Resûlullah (s.a.s.)’e karşı amansız bir düşmanlık sergileyen amcası
Ebû Leheb ve karısının, bunların şahsında da tüm din düşmanlarının fecî
âkıbetini gözler önüne serer.
İniş Sebebi
Peygamberimiz
(s.a.s.), “Sen, önce yakın akrabanı uyar!” (Şuarâ 26/214) emri gelince,
bütün Kureyşi Safâ tepesine çağırdı. Yüksek bir kayanın üzerinden onlara şöyle
hitâb etti:
“–Ey Kureyş cemaati! Ben size, şu dağın eteğinde veya şu vâdide
düşman atlıları var; hemen size saldıracak, mallarınızı gasbedecek desem, bana
inanır mısınız?”
Kureyşliler
hiç düşünmeden:
“–Evet
inanırız! Çünkü şimdiye kadar seni hep doğru söylediğini gördük. Senin yalan
söylediğini hiç duymadık!” dediler.
Karşısındaki
insanlardan bu tasdîki alan Resûlullah (s.a.s.), onlara şu ilâhî hakîkati
bildirdi:
“–O hâlde ben şimdi size, önünüzde şiddetli bir azap günü
bulunduğunu, Allah’a inanmayanların, o çetin azâba uğrayacaklarını haber
veriyorum. Ben sizi o çetin azaptan sakındırmak için gönderildim.
Ey Kureyşliler! Size karşı benim hâlim, düşmanı gören ve âilesine
zarar vereceğinden korkarak hemen haber vermeye koşan bir adamın hâli gibidir.
Ey Kureyş cemaati! Siz uykuya dalar gibi öleceksiniz. Uykudan
uyanır gibi de dirileceksiniz. Kabirden kalkıp Allah’ın huzûruna varmanız, dünyadaki
her hareketinizin hesâbını vermeniz muhakkaktır. Neticede hayır ve
ibâdetlerinizin mükâfâtını, kötü işlerinizin de ceza ve şiddetli azâbını
göreceksiniz! Mükâfat ebedî bir cennet; ceza da ebedî bir cehennemdir.” (Bk. Buhârî,
Tefsir 26; Müslim, Îman 348-355; Ahmed b. Hanbel, Müsned, I, 281-307; İbn
Sa‘d, et-Tabakât, I, 74, 200)
Allah
Resûlü (s.a.s.)’in bu hitâbesine, orada bulunanlardan umûmî bir îtiraz gelmedi.
Yalnız amcası Ebû Leheb:
“–Hay
eli kuruyası! Bizi buraya bunun için mi çağırdın?” diyerek münâsebetsiz ve yakışıksız
sözler sarf etti. Hakâretleriyle Peygamber Efendimiz’in aziz kalbini incitti.
Ebû Leheb’in bu tavrı üzerine, onu ve karısını kötüleyen ve cehennemlik
olduklarını îlân eden “Tebbet Sûresi” nâzil oldu. (Buhârî, Tefsir 26/2, 34/2,
111/1-2; Müslim, Îman 355)
Tebbet Süresi 5. Ayet Tefsiri
وَامْرَاَتُهُۜ حَمَّالَةَ الْحَطَبِۚ ﴿٤﴾
ف۪ي ج۪يدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ ﴿٥﴾
4: Karısı da beraber girecek. Hem de o ateşe odun taşıyıcı olarak.
5: Boynunda sağlam bükülmüş bir ip olduğu halde.
TEFSİR:
Burada
Ümmü Cemil için حَمَّالَةَ الْحَطَبِ (hammâlete’l-hatab) yani “odun taşıyıcısı” tavsifi yapılır.
Bununla alakalı şu izahlar yapılabilir:
›Bu kadın, oduncular gibi liften yapılmış urganı boynuna bağlayıp
Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in yoluna atmak üzere diken taşıdığı için
“gerdanında bükülmüş ip bulunan odun hamalı” diye nitelendirilmiştir.
›Yahut cehennemde böyle bir duruma gireceğini anlatmak için ona bu
vasıf verilmiştir.
›Yahut insanlar arasında koğuculuk yapıp arayı kattığı, insanları
birbirine düşürüp kızıştırdığı için ona “odun hamalı” denmiştir. Çünkü
koğuculuk yapana da: “İnsanlar arasında odun taşıyıp ateş yakıyor, onları
birbirine katıp düşmanlık, kızgınlık, kavga çıkarıyor” denilir. Ateş nasıl
odunla yanarsa, insanların birbirine kızması da koğucunun hareketleriyle olur.
Âdeta koğucunun davranışı, kavga ateşinin yakıtı olmaktadır. O dünyada fitne
ateşini tutuşturduğu gibi, cehennem ateşi de onun için tutuşacaktır.
›Rivayete göre o kadının mücevherden yapılmış kıymetli bir
gerdanlığı vardı. “Lât ve Uzzâ’ya yemin olsun ki, bunları Muhammed’e düşmanlık
yolunda harcayacağım” derdi. Bu sebeple Yüce Allah da, o gerdanlık yerine,
boynuna ateşten bir ip takmıştır. (bk. İbn Kesîr, Tefsîru’l-Kur’ân, IV,
564)
İşte
bu sebeplerle Cenâb-ı Hak, onlar hakkında müstakil bir sûre indirmiş, Habîbi’ne
olan düşmanlıkları yüzünden ebediyen lanetlenmek üzere onları Kelâm-ı Kadîmi’ne
pek fenâ bir şekilde kaydetmiştir. Hazin ve perişan âkıbetlerini bütün dünyaya
bir ibret vesikası olarak sunmuştur. İslâm’da esas olanın kan akrabalığı değil,
iman kardeşliği olduğunu açık bir misalle beyân etmiştir. Eğer bir kişinin
imanı yoksa, Resûlullah (s.a.s.)’e akraba olması, hatta onun amcası olmasının
bile hiçbir fayda vermeyeceğini bildirmiştir. Böylece kimsenin babasının,
dedesinin veya herhangi bir akrabasının faziletine güvenerek aldanmamasını;
sahih bir iman ve sâlih amellere yönelerek, ihsan seviyesinde bir kullukla
kendini kurtarmaya çalışmasını telkin etmektedir.
Tebbet
sûresinde bahsedilen ebedî zarar ve hüsrandan kurtulmak için yegâne çarenin
Allah’ın dînine sarılmak ve bunun için de önce tevhid ve ihlas ile Allah’ı
tanımak olduğunu beyân için şimdi İhlâs sûresi gelecektir:
1, 2, 3, 4, 5. Ebu Leheb'in iki eli kurusun! Kurudu da. Malı ve kazandıkları ona fayda vermedi. O, alevli bir ateşte yanacak. Odun taşıyıcı olarak ve boynunda hurma lifinden bükülmüş bir ip olduğu halde karısı da (ateşe girecek).
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
4,5. Karısı da, boynunda bir ip olduğu halde ona odun taşıyacaktır.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
4,5. Boynunda bükülmüş hurma liflerinden bir ip olduğu hâlde sırtında odun taşıyarak karısı da (o ateşe girecektir).
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Boynunda da hurma lifinden bir ip olacaktır.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Gerdanında bir ip ki fitillisinden
7.
Hasan Basri Çantay Meali
(Karısının) boynunda bükülmüş bir ip de olduğu halde.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Boynunda bükülmüş bir ip olduğu hâlde!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Boynunda bükülmüş bir ip (zincir) olduğu halde...
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Boynunda bükülmüş bir ip olduğu halde (ateşe atılacaktır).
11.
Ümit Şimşek Meali
Boynunda liften örülmüş urganıyla.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
A twisted rope of palm-leaf fibre round her (own) neck!
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Tebbet Sûresi 5. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
