Cum‘a
sûresi Medine’de inmiştir. 11 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen اَلْجُمْعَةُ (cum‘a) kelimesinden almıştır. اَلْمُسَبِّحَاتُ (Müsebbihât) sûrelerinin dördüncüsüdür.
Resmî tertîbe göre 62, iniş sırasına göre ise 96. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada altmış ikinci, iniş sırasına göre yüz onuncu sûredir. Saf sûresinden sonra, Fetih sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. Bazı araştırmacılar, 11. âyette değinilen ve sûrenin nüzûl sebebi olarak gösterilen olayın meydana gelişiyle ilgili bir kısım karînelerden hareketle hicretin 1. yılında indiğini belirtirler (bk. Emin Işık, “Cum‘a Sûresi”, DİA, VIII, 92). Derveze, sûrede yahudilerden bahsedildiği, Hendek Savaşı’ndan sonra ise Medine’de yahudi kalmadığı noktasından hareketle en azından bu savaştan söz eden Ahzâb sûresinden önce inmiş olması gerektiğini ifade eder (VIII, 227). Aynı kanaati paylaşan Süleyman Ateş, Ebû Hüreyre’den yapılan –sûrenin kendisinin müslüman olmasından sonraki bir tarihte indiği bilgisini içeren– rivayetin sahih olamayacağını, çünkü onun Hayber’in fethi sırasında Hz. Peygamber’e gelip müslüman olduğunu ifade eder ve bu rivayeti ona yapılmış bir iftira olarak niteler (IX, 429, 431). Fakat İbn Âşûr’un belirttiği gibi Hendek Savaşı’ndan sonra da bazı müslümanların Hayber yahudileriyle ortak ziraî faaliyetleri devam ediyordu ve aralarında sıkı bir iletişim bulunuyordu (XXVIII, 169); dolayısıyla sûrede onlardan söz edilmesini yadırgamamak gerekir ve Ebû Hüreyre’nin rivayeti esas alınarak bu sûrenin Hayber’in fethedildiği yıl nâzil olduğu düşünülebilir (XXVIII, 204, 205).
Konusu
Ümmîler arasından
Resûlullah (s.a.s.)’i peygamber olarak göndermesi, Allah Teâlâ’nın hem ona hem
de ümmete en büyük lütfudur. O, insanlığa kitabı ve hikmeti öğretmek, onların
nefislerini tezkiye edip cennete hazırlamak için gelmiştir. Bu sebeple
yahudiler, sahip oldukları bilgiye aldanmayıp bu Peygamber’e imana davet
edilir. İnsanlık ölüm gelmeden intibaha çağrılır. Gerek cemaat ve ümmet olma
şuurunun gelişmesi, gerek dini anlama ve yaşama açısından büyük ehemmiyeti olan
Cuma namazının farziyeti bildirilir. Dini dünyaya tercihin, netice itibariyle
daha faydalı olacağı öğütlenir.
Fazileti
Ebû Hureyre (r.a.)’ın haber
verdiğine göre Peygamber Efendimiz (s.a.s.), Cuma namazında Cum‘a ve Munafikûn
sûrelerini okurdu. (Müslim, Cum‘a 61, 64)
1: Göklerde ne var, yerde ne varsa hepsi, gerçek hükümdar, her noksandan temiz ve uzak, kudreti dâimâ üstün gelen, her hükmü ve işi hikmetli ve sağlam olan Allah’ı tesbih etmektedir.
TEFSİR:
“Tesbih
ediyor” ifadesi, gökte ve yerde olan her şeyin, Allah’ı şu an tesbih etmekte
olduğunu ve gelecekte de tesbihe devam edeceğini bildirir. Ayrıca mü’minlerin
bundan böyle zafer ve fetihlere erişeceğine, o zamanlarda da Allah’tan gâfil
kalmayıp tesbihe devam etmelerinin gereğine işaret eder.
Cenâb-ı
Hakk’ın burada zikredilen isimleri şu mânalara gelir:
›اَلْمَلِكُ (Melik): Hükümdar, sultan, padişah; hâkimiyetin mutlak sahibi;
görünen ve görünmeyen taraflarıyla tüm kâinatın hakiki ve yegâne mâliki.
›اَلْقُدُّوسُ(Kuddûs): Her türlü eksiklikten uzak, mutlak kemal sahibi,
yaratılmışların tasavvur ve tasvirine sığmaz; tertemiz olan ve tertemiz kılan.
›اَلْعَز۪يزُ (Azîz): Dâima üstün, gâlip, kuvvetine erişilmez, kudretine karşı
gelinmez.
›اَلْحَك۪يمُ (Hakîm): Hüküm ve hikmet sahibi, verdiği her hükmü hikmetle veren,
yaptığı her işi sağlam ve hikmetle yapan.
Göklerde ne var, yerde ne varsa hepsi, gerçek hükümdar, her noksandan temiz ve uzak, kudreti dâimâ üstün gelen, her hükmü ve işi hikmetli ve sağlam olan Allah’ı tesbih etmektedir.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Göklerde ve yerde olanların hepsi, mülkün sahibi, eksiklikten münezzeh, azîz ve hakîm olan Allah'ı tesbih eder.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Göklerde olanlar ve yerde bulunanlar, hükümran, çok kutsal, güçlü ve Hakim olan Allah'ı tesbih ederler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Göklerdeki ve yerdeki her şey, mülkün sahibi, mukaddes, mutlak güç sahibi, hüküm ve hikmet sahibi olan Allah’ı tespih eder.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Göklerde ve yerde olanların hepsi padişah, mukaddes, azîz ve hakîm olan Allah'ı tesbih etmektedir.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Tesbîh eder Allah için Göklerde ki ve Yerdeki o öyle lekesiz kuddûs melik ki hem azîz hem hakîm
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Göklerde ne var, yerde ne varsa (hepsi) O mülk-ü melekûtun eşsiz hükümrânı, noksaanı mucib herşeyden pâk ve münezzeh, gaalib-i mutlak, yegâne hukûm ve hikmet saahibi Allâhı tesbîh (ve tenzîh) etmekdedir.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Göklerde olan ve yerde bulunanlar, Melik (mülkünde istediği gibi tasarruf eden), Kuddûs (bütün noksanlıklardan münezzeh olan), Azîz (kudreti dâimâ üstün gelen), Hakîm(her işi hikmetli olan) Allah'ı tesbîh eder.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Göklerde ve yerde ne varsa hepsi Allah'ı tesbih eder. O, öyle bir Melik ki, Kuddüs'dür= her noksan şeyden münezzehtir, Azîz'dir= her şeye galibdir, Hakîm'dir= bütün işlerinde hikmet sahibidir.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Melik, Kuddûs, Azîz, Hakim olan Allah için göklerde ne varsa ve yerde ne varsa tesbihte bulunur.
11.
Ümit Şimşek Meali
Göklerde ne var, yerde ne varsa, hepsi, yegâne egemenlik sahibi olan, her türlü eksiklik ve çirkin sıfattan temiz ve yüce olan, kudreti herşeye üstün olan ve hikmeti herşeyi kuşatan Allah'ı tesbih eder.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Whatever is in the heavens and on earth, doth declare the Praises and Glory of Allah,- the Sovereign, the Holy One, the Exalted in Might, the Wise.
Lev enzelna olarak bilinen dört ayet Haşr suresinde geçmektedir. Lev enzelna ile başlayan Haşr suresinin son dört ayetidir. Haşr sûresi Medine’de inmi ...
Hz. Ömer Mekke’ye elli km. uzaklıktaki Usfan’da Nâfi bin Abdi’l-Hâris’e rastlamıştı. Hâlbuki onu Mekke’ye vâli tâyin etmişti. Nâfi’nin vazifesinin baş ...
Peygamber Efendimiz şöyle buyuruyor:
“Size bir sûre haber vereyim mi ki, azammet semâ ile arz arasını doldurmuş, onu 70 bin melek teşyî’ etmiştir? O ...
Peygamber Efendimiz şöyle buyuruyor:
“Size bir sûre haber vereyim mi ki, azammet semâ ile arz arasını doldurmuş, onu 70 bin melek teşyî’ etmiştir? O ...
