İhlâs
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 4 âyettir. İsmini, İslâm dininin esasını teşkil
eden tevhîd akîdesinin veciz bir ifadesi olan “İhlâs” sözünde alır. “İhlâs”, dini
hâlis yapmak, şirk bulaşıklarından temizlemek ve sadece Allah’a kulluk etmek
demektir. Surenin kaynaklarda tespit edilen yirmiden fazla ismi vardır. Yaygın
isimlerinden biri قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ(Kul
hüvellahü ehad)dır. Ayrıca اَلصَّمَدُ
(Samed), اَلتَّوْح۪يدُ (Tevhîd), اَلأسَاسُ (Esâs), اَلتَّجْر۪يدُ
(Tecrîd), اَلنَّجَاةُ (Necât), اَلْوَلَايَةُ (Velâyet), اَلْمُقَشْقِشَةُ
(Mukaşkışe), اَلْمُعَوِّذَةُ (Muavvize)
isimleriyle de anılır. Mushaf tertîbine göre 112, iniş sırasına göre ise 22.
sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yüz on ikinci, iniş sırasına göre yirmi ikinci sûredir. Nâs sûresinden sonra, Necm sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Medine’de indiğine dair rivayet de vardır. Mekke’de indiğini söyleyenler Mekkeli müşriklerin Hz. Peygamber’e gelerek “Bize rabbinin soyunu anlat” dediklerini, bunun üzerine bu sûrenin indiğini bildiren rivayetleri delil getirirler (Müsned, V, 133-134). Medine’de indiğini söyleyenler ise yahudilerle hıristiyanların Hz. Peygamber’e yönelttikleri Allah hakkındaki sorulara bir cevap olmak üzere Cebrâil’in Hz. Peygamber’e gelip “Kul hüvellahü ehad” sûresini okuduğunu bildiren rivayetleri delil göstermişlerdir (Taberî, XXX, 221-222; Râzî, XXXII, 175). Ancak sûrenin üslûp ve içeriği Mekke döneminde indiği izlenimini vermektedir.
Konusu
Cenâb-ı
Hakk’ın birliği ve en mühim sıfatları gayet veciz bir şekilde beyân edilir.
Fazileti
Resûl-i
Ekrem (s.a.s.) şöyle buyurur:
“Canım kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki bu sûre
Kur’an’ın üçte birine denktir.” (Buhârî, Tevhid 1; Müslim, Misâfirîn 259)
Kur’ân-ı
Kerîm’in muhtevasını “tevhid ve mârifetullah”, “âhiret bilgisi” ve “doğru yol
bilgisi” diye üçe ayırırsak, İhlâs sûresi bunların birincisini ele aldığı için,
bu yönüyle Kur’an’ın üçte birine denk olduğu anlaşılabilir.
Resûlullah
(s.a.s.) sahâbîlerden birini bir seriyyenin başında kumandan olarak
göndermişti. O mübârek sahâbî, arkadaşlarına namaz kıldırıyor, ancak kıraatini
her defâsında İhlâs sûresi ile bitiriyordu. Medine-i Münevvere’ye
döndüklerinde, durumu Allah Resûlü’ne haber verdiler. Efendimiz:
“–Ona, niçin böyle yaptığını sorun!” buyurdu.
Arkadaşları bunun sebebini sorduklarında sahâbî:
“–Bu
sûre, Rahmân’ın vasıflarını anlatmaktadır. Bu yüzden, onu okumayı seviyorum.”
cevâbını verdi.
Bunu
öğrenen Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurdu:
“–Ona söyleyin, Allah Teâlâ da onu seviyor.” (Buhârî,
Tevhîd 1)
Yine
Peygamberimiz (s.a.s.), sevdiği için bu sureyi her namazda okuyan bir sahabîye:
“Onu sevmen seni cennete götürür” müjdesini
vermiştir. (Tirmizî, Fezâilü’l-Kur’ân 11)
İniş Sebebi
Müşriklerin,
Resûlullah (s.a.s.)’e:
“Rabbinin
nesebini söyle” demeleri üzerine Cenâb-ı Hak, kendini tanıtmak üzere bu sûreyi
indirdi. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 133-134)
Araplarda
bir yabancıyı tanımak istediğinde “Onun nesebi nedir?” diye sormak adetti.
Çünkü onlarda bir kimseyi tanımanın ilk şartı, nesebinin ne olduğu ve hangi
kabileden geldiğinin açıklanmasıydı. Bu sebeple, Rabbinin kim olduğunu öğrenmek
için Efendimiz (s.a.s.)’e de O’nun nesebini sormuşlardı.
İhlâs Süresi 4. Ayet Tefsiri
وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا اَحَدٌ ﴿٤﴾
4: Hiçbir şey O’na denk değildir.
TEFSİR:
Yüce
Allah’ın hiçbir dengi ve benzeri yoktur. Ne zâtında, ne sıfatlarında, ne de
fillerinde, yarattıklarından hiçbiri O’na benzemez. Çünkü O, her şeyin yegâne
sahibi ve yaratıcısıdır. Şu halde, yarattıklarından, O’nun seviyesine
yükselecek veya yaklaşacak bir benzeri olması mümkün değildir. O bundan
nihâyetsiz yücedir, uzaktır.
Nahîfî
der ki:
“Mabûdum o Hak’tır ki nazîri yoktur
Sultân-ı Ehaddir ki vezîri yoktur
Mahkûm-ı meşiyyet cem’-i eşyâ,
Hükmünde mu’âvin ü müşîri yoktur.”
“Benim
kulluk ettiğim Rabbim öyle bir Allah’tır ki, O’nun hiçbir benzeri yoktur. Tüm
kâinatın tek Padişâhı’dır ki, diğer sultanlarda olduğu gibi O’nun bir vezîri
bulunmaz. Hem bütün varlık O’nun küllî irade ve meşietine mahkumdür, kayıtsız
şartsız bağlıdır. Bununla birlikte O’nun ne bir yardımcısı vardır, ne de bir
danışmanı.”
Âyet-i
kerîmede şöyle buyrulur:
“…O’nun benzeri gibi hiçbir şey yoktur. O, her şeyi hakkiyle
işiten, her şeyi hakkiyle görendir.” (Şûrâ 42/11)
Şimdi
ise, kendisinden kötülük sadır olabilecek her türlü yaratılmışların şerrinden
böyle misilsiz, benzersiz, mutlak Yüce Bir Allah’a sığınmayı emreden Felak
sûresi başlayacaktır:
1, 2, 3, 4. De ki: O, Allah birdir. Allah sameddir. O, doğurmamış ve doğmamıştır. Onun hiçbir dengi yoktur.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Hiçbir şey O'na denk değildir.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Hiçbir şey O’na denk ve benzer değildir.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
O 'na bir denk de olmadı.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Ona bir küfüv de olmadı
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Hiçbir şey Onun dengi (ve benzeri) değildir.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
“Ve O'na hiçbir şey denk olmamıştır!”
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Hiç bir şey de, O'na denk olmamıştır.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
«Ve O'na hiç bir şey denk (mümasil) olmamıştır.»
11.
Ümit Şimşek Meali
Hiçbir şey Ona denk olmamıştır.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
And there is none like unto Him.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. İhlâs Sûresi 4. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
