İhlâs
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 4 âyettir. İsmini, İslâm dininin esasını teşkil
eden tevhîd akîdesinin veciz bir ifadesi olan “İhlâs” sözünde alır. “İhlâs”, dini
hâlis yapmak, şirk bulaşıklarından temizlemek ve sadece Allah’a kulluk etmek
demektir. Surenin kaynaklarda tespit edilen yirmiden fazla ismi vardır. Yaygın
isimlerinden biri قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ(Kul
hüvellahü ehad)dır. Ayrıca اَلصَّمَدُ
(Samed), اَلتَّوْح۪يدُ (Tevhîd), اَلأسَاسُ (Esâs), اَلتَّجْر۪يدُ
(Tecrîd), اَلنَّجَاةُ (Necât), اَلْوَلَايَةُ (Velâyet), اَلْمُقَشْقِشَةُ
(Mukaşkışe), اَلْمُعَوِّذَةُ (Muavvize)
isimleriyle de anılır. Mushaf tertîbine göre 112, iniş sırasına göre ise 22.
sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yüz on ikinci, iniş sırasına göre yirmi ikinci sûredir. Nâs sûresinden sonra, Necm sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Medine’de indiğine dair rivayet de vardır. Mekke’de indiğini söyleyenler Mekkeli müşriklerin Hz. Peygamber’e gelerek “Bize rabbinin soyunu anlat” dediklerini, bunun üzerine bu sûrenin indiğini bildiren rivayetleri delil getirirler (Müsned, V, 133-134). Medine’de indiğini söyleyenler ise yahudilerle hıristiyanların Hz. Peygamber’e yönelttikleri Allah hakkındaki sorulara bir cevap olmak üzere Cebrâil’in Hz. Peygamber’e gelip “Kul hüvellahü ehad” sûresini okuduğunu bildiren rivayetleri delil göstermişlerdir (Taberî, XXX, 221-222; Râzî, XXXII, 175). Ancak sûrenin üslûp ve içeriği Mekke döneminde indiği izlenimini vermektedir.
Konusu
Cenâb-ı
Hakk’ın birliği ve en mühim sıfatları gayet veciz bir şekilde beyân edilir.
Fazileti
Resûl-i
Ekrem (s.a.s.) şöyle buyurur:
“Canım kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki bu sûre
Kur’an’ın üçte birine denktir.” (Buhârî, Tevhid 1; Müslim, Misâfirîn 259)
Kur’ân-ı
Kerîm’in muhtevasını “tevhid ve mârifetullah”, “âhiret bilgisi” ve “doğru yol
bilgisi” diye üçe ayırırsak, İhlâs sûresi bunların birincisini ele aldığı için,
bu yönüyle Kur’an’ın üçte birine denk olduğu anlaşılabilir.
Resûlullah
(s.a.s.) sahâbîlerden birini bir seriyyenin başında kumandan olarak
göndermişti. O mübârek sahâbî, arkadaşlarına namaz kıldırıyor, ancak kıraatini
her defâsında İhlâs sûresi ile bitiriyordu. Medine-i Münevvere’ye
döndüklerinde, durumu Allah Resûlü’ne haber verdiler. Efendimiz:
“–Ona, niçin böyle yaptığını sorun!” buyurdu.
Arkadaşları bunun sebebini sorduklarında sahâbî:
“–Bu
sûre, Rahmân’ın vasıflarını anlatmaktadır. Bu yüzden, onu okumayı seviyorum.”
cevâbını verdi.
Bunu
öğrenen Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurdu:
“–Ona söyleyin, Allah Teâlâ da onu seviyor.” (Buhârî,
Tevhîd 1)
Yine
Peygamberimiz (s.a.s.), sevdiği için bu sureyi her namazda okuyan bir sahabîye:
“Onu sevmen seni cennete götürür” müjdesini
vermiştir. (Tirmizî, Fezâilü’l-Kur’ân 11)
İniş Sebebi
Müşriklerin,
Resûlullah (s.a.s.)’e:
“Rabbinin
nesebini söyle” demeleri üzerine Cenâb-ı Hak, kendini tanıtmak üzere bu sûreyi
indirdi. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 133-134)
Araplarda
bir yabancıyı tanımak istediğinde “Onun nesebi nedir?” diye sormak adetti.
Çünkü onlarda bir kimseyi tanımanın ilk şartı, nesebinin ne olduğu ve hangi
kabileden geldiğinin açıklanmasıydı. Bu sebeple, Rabbinin kim olduğunu öğrenmek
için Efendimiz (s.a.s.)’e de O’nun nesebini sormuşlardı.
İhlâs Süresi 2. Ayet Tefsiri
اَللّٰهُ الصَّمَدُۚ ﴿٢﴾
2: Her şey o Allah’a muhtaçken O hiçbir şeye muhtaç değildir.
TEFSİR:
Cenâb-ı
Hak, bu muazzam işleri yaparken kimseye muhtaç da değildir. Çünkü O, Samed’dir.
اَلصَّمَدُ(Samed),
“her hususta kendisine başvurulan, sığınılan, emri ve müsaadesi olmadan hiçbir
iş yapılamayan, mutlak itaat edilen olduğu halde; kendisi kimseye muhtaç
olmayan, yemeyen, içmeyen, iç boşluğu olmayan, eksiksiz, gediksiz” demektir.
Kemâlin zirvesinde bulunan, padişahlar padişahı anlamına da gelir. Buna göre
Allah’ın samed oluşu, “var olma bakımından kimseye muhtaç olmayıp, her şeyin
varlık ve devamı tamâmen kendisine borçlu olan Vâcibü’l-Vücûd” mânasındadır.
Bunun, “kendisinden başkası ibâdet edilmeye layık olmayan tek varlık” anlamı da
vardır.
“Samed”in
bir diğer mânası da canlıların ihtiyaçlarını an be an veren, biriktirmeden ve
geciktirmeden veren demektir. Meselâ bizi huzuruna çağırıp ne kadar havaya
ihtiyacımız olduğunu sorsa, söz gelimi 60 yıllık havamızı ayırıp “Al havanı
git. Bunu ne yaparsan yap. Nasıl korur, nasıl kullanırsan kullan!” buyursa, biz
ne yapar, bu havayı nereye depolar ve nasıl kullanabilirdik. Su, yiyecek,
içecek ve diğer ihtiyaçlar da böyle… Üstelik milyalarca canlı için aynı durum
sözkonusu olsa…İşte Yüce Rabbimizin samedliğini, kullarına olan lutf u keremini
böyle derinlemesine tefekkür etmek lazımdır.
Dolayısıyla
Samed sıfatı, Allah’ın Ehad sıfatını açıklarken, bir sonraki âyette beyân
edilen vasıflar da Samed sıfatını açıklamaktadır:
Her şey o Allah’a muhtaçken O hiçbir şeye muhtaç değildir.
2.
Diyanet Vakfı Meali
1, 2, 3, 4. De ki: O, Allah birdir. Allah sameddir. O, doğurmamış ve doğmamıştır. Onun hiçbir dengi yoktur.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Allah her şeyden müstağni ve her şey O'na muhtaçtır.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Allah Samed’dir. (Her şey O’na muhtaçtır; O, hiçbir şeye muhtaç değildir.)”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Allah eksiksiz, sameddir (Bütün varlıklar O'na muhtaç, fakat O, hiç bir şeye muhtaç değildir
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Allah, o eksiksiz sameddir
7.
Hasan Basri Çantay Meali
(O), Allahdır, sameddir (zeval bulmayan bir baakıydir, dâimdir, herkesin ve herşey'in doğrudan doğruya muhtâc olduğu ve kasdetdiği yegâne varlıkdır, ulular ulusudur).
8.
Hayrat Neşriyat Meali
“Allah, Sameddir (herşey her cihetle O'na muhtaç olduğu hâlde, O hiçbir şeye muhtaç olmayandır)!”
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Allah, Samed'dir = her yaratığın muhtaç bulunduğu eksiksiz bir varlıktır.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
«Allah, bütün mahlukatın kendisine teveccüh ve iltica edeceği zât-ı ehâdiyyettir.»
11.
Ümit Şimşek Meali
Herşey her halinde o Allah'a muhtaçtır; O hiçbir şeye muhtaç değildir.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Allah, the Eternal, Absolute;
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. İhlâs Sûresi 2. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Şifa; deva demektir. Şifa; insanın hastalıktan kurtulması, sıhhat bulması, iyilik bulması anlamlarına gelir. Peki hastalara ne şifa olur?
KUR’AN’DA G ...
Vakıa Suresi Mekke’de nâzil olmuştur. 96 ayettir. İsmini, kıyametin isimlerinden biri olan ve “hâdise, olay” gibi mânalara gelen birinci âyetteki (vâk ...
Ayet-i kerimede şöyle buyrulur:
وَاَنْ اَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاتَّقُوهُۜ وَهُوَ الَّذ۪ٓي اِلَيْهِ تُحْشَرُونَ
Bir de bize, “Namazı dosdoğru kılın v ...
