TEFSİR:

Müslümanlardan bir kadın kâfirler tarafına giderse, mü’minler, o kadının kocasına, kaçan karısına ödediği mehri geri vermelidirler. Bu da iki yoldan biri ile ödenebilir:

Birincisi; takas yolu ile ödenir. Yani mü’minlerin eşlerinden biri kâfirler tarafına gider de, kâfirler onun mehrini geri vermezlerse, müslümanlar da kâfirlerin kendilerini terk edip müslümanlara katılmış hanımlarına ödedikleri mehri geri vermezler. Ellerinde bulunan o mehri, karısı kâfirler tarafına kaçmış müslümana verirler. Buna göre اَلْعَقْبُ (‘akb), kâfir kadınların mehirlerinden verilmeyip de elde kalan şeydir.

İkincisi; kadının kaçtığı tarafla savaşa girmeyi gerektiren bir durum ortaya çıkıp müslümanlar zafer ve ganimet elde ederlerse, bu gelirlerden o adamın hakkını verirler.

Bu hükümlere dikkatlice bakıldığında anlaşılacaktır ki, Cenâb-ı Hak, sadece mü’minlerin değil müşriklerin de haklarını korumakta, adâletin karşılıklı gerçekleşmesini istemektedir. Böylesine iç içe geçmiş ilişkiler ortamında bile ahde vefâ kaidesine hassasiyetle uyulması, anlaşma hükümlerinin en ince ayrıntısına bile dikkat edilerek dürüstçe yorumlanıp uygulanması ve her hak sahibine hakkının verilmesi telkin edilmektedir. Herhalde İslâm’ın açıkça kendini gösteren bu hak ve adâlet anlayışı, hidâyet mahrumu insanların gönüllerine aydınlatıcı parlak bir şua halinde yansıyacak, kalplerde oluşmuş inkâr paslarını dökmeye başlayarak iman nurunun oraya girmesine yardımcı olacaktır. Nitekim âyetin sonundaki, “Kendisine inandığınız Allah’a karşı gönülden saygılı olup O’na karşı gelmekten sakının” (Mümtahene 60/11) emri müslümanlara, kâfir ve müşrik bile olsalar insanların hak ve hukuklarına riayette son derece dikkatli olmalarını öğütlemekte, bu hususta onlara büyük bir mesuliyet yüklemektedir.

Kaynak: Ömer Çelik Tefsiri