TEFSİR:
Din
söz konusu olunca en mühim unsur, peygamberdir. Zira Allah Teâlâ, dinini onun
vasıtasıyla beşeriyete ulaştırmaktadır. Dolayısıyla peygambere inanan Allah’a
inanıp O’nun dinini kabul etmekte, Peygamber’e inanmayan ise hepsini reddetmiş
olmaktadır. Bu sebeple Yüce Rabbimiz, burada âhiret hayatıyla alakalı delilleri
serdetmeden önce, Hz. Mûsâ ve Firavun kıssasından dikkat çekici bir kesit
anlatarak, inkârcıları, Resûlullah (s.a.s.)’e karşı çıkmanın ve ona
başkaldırmanın hem dünyevî hem de uhrevî hazin neticelerinden sakındırmaktadır.
Anlatılan kısmıyla kıssada şu hususlara dikkat çekilmektedir:
› Firavun gibi
azılı bir kâfire ve düşmana karşı bile Mûsâ (a.s.)’dan nasıl bir yumuşak ve
nezaketli üslup kullanmasının istendiği.
Burada
bir mânada: “Firavun’a gidin; çünkü o, gerçekten çok azgınlaştı. Ona yumuşak
ve gönül alıcı sözler söyleyin. Belki o, böylece aklını başına alır veya hiç
değilse biraz korkar” (Tâhâ 20/43-44) âyetlerinde emredilen “kavl-i
leyin”in izahı vardır. Buna göre davetçi, insanları yumuşak, tesirli ve
hikmetli sözlerle hidâyete çağırmalıdır. Kalplere ve ruhlara tesir edecek bir
dil bulmalıdır.
› Firavun’un
davet edildiği husus, اَلتَّزَكّ۪ي
(tezekkî) kelimesiyle ifade edilir.
Tezekkî,
temizlenmek demektir. Bir taraftan kirliliklerden temiz, hâlis ve pam pâk
olmak, bir taraftan da artıp, feyizlenip nemâlanmak anlamına gelir. Burada
akide, ahlâk ve amellerin temizlenmesi kastedilir. Daha açık bir ifadeyle
müslüman olup, İslâm’ı kabullenmek demektir. Mûsâ (a.s.)’ın “gönlün var mı?”
diye sormasında, iman veya inkâr gibi tercihe bağlı olan hususlarda kulun
iradesinin, meyil ve niyetinin şart olduğuna işaret vardır. Meyil ve niyet
olmadan netice hâsıl edilemez. Ayrıca Allah’tan korkup O’nun râzı olmadığı
şeylerden sakınmak için Rabbi tanımak şarttır. Nitekim âyet-i kerîmede: “Gerçek
şu ki, kulları içinde ancak âlimler, Allah’tan gerektiği gibi korkarlar” (Fâtır
36/28) buyrulur. Çünkü bilmeyenin korkusu ve saygısı olmaz. Korkusu ve saygısı
olmayan da günahlardan sakınmaz, her fenalığa atılır.
› Mûsâ
(a.s.)’ın bu kadar yumuşak, tesirli ve hikmetli davetine, üstelik ölülerin
tekrar diriltilmesine de bir misal olacak şekilde asanın canlanıp ejderha
haline gelivermesi gibi peygamberliğini ispatlayacak büyük bir mûcize
göstermesine mukâbil, Firavun’un sergilediği tavır dikkate şâyandır:
Peygamberi
yalanlamak, Allah’a ve emrine isyan etmek, Allah’a yönelecek yerde O’na sırtını
dönmek, bununla da yetinmeyip hak davasını iptal edebilmek için var gücüyle
çalışmak, bununla da yetinmeyip taraftarlarını toplayarak “en büyük rab
olduğunu” iddia edecek derecede küfür ve azgınlık, hiddet ve taşkınlık, akılsızlık
ve ahmaklık gayyasının dibine yuvarlanmak… Aslında Firavun’un “sizin en büyük
rabbiniz benim” şeklindeki iddiası, insandaki makam ve mevki hırsı, benlik
dâvasının nerelere kadar varabileceğini gösteren ibretlik bir vesikadır.
› Allah Teâlâ,
peygamberini yalanlayan ve emirlerine karşı böyle küstahça baş kaldıran o
zalimi cezasız bırakmadı. Onu hem Kızıl denizin azgın dalgaları arasında boğmak
sûretiyle dünya azabıyla, hem de imansız ölüp ebedi cehennemi boylaması
sûretiyle âhiret azabıyla cezalandırdı.
اَلنَّكَالُ (nekâl), kelimesi اَلتَّنْك۪يلُ (tenkil) mânasındadır. “Tenkîl” ise
görenlere ve işitenlere ibret olacak ve onları benzeri şeyleri yapmaktan men
edecek biçimde cezalandırmaktır. İşte Firavun’un helakinde, kalplerinde ilâhî
korku taşıyan insanları Allah ve Peygamber’e isyandan vazgeçirecek dehşetli bir
ibret bulunmaktadır. Selim bir akılla bunu düşünen insan, peygambere karşı
gelen, büyüklük taslayan, insanları zulümle ezen, kendisini tanrılaştıran
insanların sonunda nasıl Allah’ın dünya ve âhiret cezasına çarptırılıp mahv ü
perişan olacaklarını anlar. Firavun gibi kibirlenmeyip Allah’ın peygamberine
inanır ve onun getirdiği dine itaat eder.
Şimdi: Kaynak: Ömer Çelik Tefsiri
