Muhammed Sûresi 1. ayeti ve tefsiri

1 / 38

Sonraki Ayet

Muhammed Sûresi Hakkında

Hz. Muhammed (s.a.s.) sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 38 âyettir. İsmini, 2. âyette geçen Peygamberimiz (s.a.s.)’in مُحَمَّدٌ (Muhammed) adından alır. Ele aldığı esas mevzuun savaş olması, mü’minleri savaşa teşvik etmesi ve 20. âyetinde de savaş mânasındaki اَلْقِتَالُ (kıtâl) kelimesinin geçmesi sebebiyle bu sûreye “kıtâl” ismi de verilmiştir. Mushaf tertibine göre 47, nüzûl sırasına göre 95. sûredir.

Muhammed Sûresi Konusu

Sûrede üç grup insandan bahsedilir: Mü’minler, kâfirler ve kalplerinde hastalık bulunan münafıklar. Medine’ye hicretin ilk günlerinde indiği anlaşılan bu sûrede mü’minler, kâfirlere karşı cihada ve savaşa hazırlanmaktadır. Yakında aralarında çok ciddi bir savaşın olacağı, dolayısıyla kâfirlerle karşılaşır karşılaşmaz boyunlarını vurup hemen işlerinin bitirilmesi, kalanların da derhal kuvvetlice bağlanıp esir edilmesi, savaş müslümanların galibiyeti ile sonuçlanıncaya kadar bu konuda asla en küçük bir gevşeklik gösterilmemesi gerektiği öğretiliyor. Alınan esirlere ise duruma göre muamele edilecektir. Bundan itibaren Allah’a inanan, O’nun yolunda cihad eden, hatta canını veren mü’minlere Cenâb-ı Hakk’ın dünya ve âhirette ihsan edeceği lutuflar; Allah’ın indirdiğine inanmayan, bunlardan hoşlanmayan, bunlara düşman olanları da dünya ve âhirette bekleyen felaketler ve cezalar hatırlatılır. Özellikle savaş söz konusu olduğunda münafıkların iç dünyalarında kopan fırtınalar ve bunun dışa yansıyan akisleri tablolar halinde takdim edilir. Son olarak mü’minler, küfür karşısında sağlam ve sarsılmaz sıra dağlar gibi durmaya, küfürle mücâdelede en küçük bir gevşeklik göstermemeye, geçici dünyaya aldanmayıp âhiret sermayesine talip olmaya ve mallarıyla canlarıyla din emânetine sahip çıkmaya davet edilir. Bu yolda lazım gelen fedakârlık gösterilmediği takdirde bu yüce emanetin ellerinden alınabileceği ve bir başka millete verilebileceği ikazıyla mü’min gönüller infak, tebliğ ve cihada teşvik edilir.

Muhammed Sûresi Nuzül Sebebi

Sûre Medine’de, Bedir Savaşı’ndan sonra ve muhtemelen Uhud Savaşı esnasında, Hadîd sûresinin peşinden nâzil olmuştur. Mekke’de indiğini söyleyenler, İbn Abbas’ın, 13. âyeti kastederek “Mekke’de, Hz. Peygamber oradan keder içinde ayrılırken gelmiştir” sözünü genelleştirerek yanılmışlardır (Kurtubî, XVI, 216; İbn Âşûr, XXVI, 71). Bu ayrılıştan maksat hicret ise, yalnızca 13. âyet Mekke’de inmiş demektir, Vedâ haccındaki ayrılış kastediliyorsa, o da Medine’de inenlere dahildir.

اَلَّذ۪ينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَب۪يلِ اللّٰهِ اَضَلَّ اَعْمَالَهُمْ ﴿١﴾

Karşılaştır 1: Kendileri inkâr edip, başkalarını da Allah’ın yolundan alıkoyanların bütün çalışmalarını Allah kesinlikle başarısızlığa uğratacak ve yaptıkları sözde iyilikleri geçersiz kılacaktır.

TEFSİR:

Dünyada, İslâm aleyhinde yaptıkları çalışmalar sonuçsuz kalacak, öte dünyada da amellerinden hiçbir fayda görmeyecek Allah düşmanlarının iki temel özelliği bulunmaktadır:

› Birincisi; inkâr yâni iman nimetinden mahrumiyet,

› İkincisi; başkalarını da Allah yolundan alıkoymak.

› Başkalarını Allah yolundan alıkoymanın da çeşitli yolları vardır:

› Birini iman etmekten zorla menetmek.

› İman edenlere aşırı derecede işkence ve zulüm yaparak mü’minlerin imanlı olarak yaşamalarını ve başkalarını imana davet etmelerini zorlaştırmak.

› Dine ve dindarlara karşı çeşitli yollarla insanlara güvensizlik duygusu aşılayarak ve gönüllere şüphe tohumları ekerek onları soğutmak.

› Kâfirlerin kendi çocuklarını küfür üzere yetiştirmeleri de Allah’ın dininden menetmenin bir şeklidir. Böylece onlardan gelecek nesillerin, atalarının dinini terk ederek İslâm’ı kabul etmeleri imkânsız hale gelir. Bu bakımdan her kâfir, her küfür sistemi, Allah yolu için büyük bir engeldir. Çünkü eğitim ve öğretimi, sosyal düzeni, gelenek ve görenekleri, inançlarına olan aşırı bağlılıkları gerçek dinin yayılmasını tamamen engellemektedir. (Mevdûdî, Tefhîmu’l-Kur’ân, V, 367))

İşte bu şekilde hareket eden kimselerin Allah amellerini boşa çıkaracaktır. Dünyada hak karşısında galip gelmek için gösterdikleri tüm çabalar başarısızlıkla sonuçlanacak; hep yanlış yollarla yanlış hedeflere doğru gideceklerdir. Bütün çabalarını İslâm yolunun zıddına sapıklık ve günah yollarında harcayacaklardır. Âhirette de, dünyada iyilik diye yaptıkları Kâbe’nin bakımı, hacılara hizmet, misafirlere ikram, akrabalara iyilik gibi amellerinden bir fayda göremeyeceklerdir. Çünkü Allah, imanları olmadığı için bunların hepsini geçersiz kılmıştır.

Mü’minlerin hali ise bunun tam zıddıdır: